Wat bepaalt het succes van een kunstenaar? Talent zou je zeggen, of het aanvoelen van de tijdsgeest. Toch is het vooral een kwestie van de juiste mensen kennen. Dat ontdekten datawetenschappers van de Complexity Science Hub in Wenen (Oostenrijk) na analyse van 500.000 kunstenaars tussen 1980 en 2016.
Heel bepalend voor een loopbaan als schilder of beeldhouwer is of je vroeg in je carrière een expositie krijgt bij een kleine en exclusieve club van musea en galeries. En hoe kom je daar binnen? Juist, een kwestie van mensen kennen die daar aan de touwtjes trekken.
De wetenschappers analyseerden namelijk ook de beslissingsmakers binnen die musea en kwamen tot de conclusie dat ze vooral geneigd zijn om kunst van mensen uit eigen kring tentoon te stellen. Dus zonen en dochters van mensen die ze al kennen, kunstenaars die een opleiding hebben gehad van dezelfde docenten als zij. Dat is een stempel van goedkeuring dat het verschil maakt tussen op een houtje bijten of succes.
En het hoeft niet gelijk een overzichtstentoonstelling te zijn. Een enkel kunstwerk in een elitemuseum of galerie is al genoeg om een loopbaan te starten. Van de half miljoen kunstenaars waarover ze data verzamelden, waren maar 240 succesvol zonder een eerste expositie in een topmuseum. Zij die wel vroeg in hun carrière hun werk geëxposeerd zagen in een goed museum, zagen hun werken later 4,7 keer vaker worden verkocht bij een veiling. Hun werken brachten gemiddeld ook 5,2 keer zoveel op.
Het meest helpt een expositie in het MoMa in New York of een van de Gugenheim musea. In Nederland moet je als kunstenaar hangen of staan in het Bonnefanten Museum in Maastricht, het Stedelijk in Amsterdam of het Van Abbe in Eindhoven. Daarbuiten maak je niet zo veel kans. Of je moet iets heel speciaals kunnen.